جراحی فک و صورت یکی از شاخه‌های تخصصی و پیشرفته پزشکی است که بر روی اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی و بافت‌های نرم ناحیه صورت، دهان و فک تمرکز دارد. این نوع جراحی نه‌تنها به دلایل درمانی انجام می‌شود، بلکه اهداف زیبایی و ترمیمی نیز دارد. افرادی که با مشکلاتی مانند ناهماهنگی فک‌ها، مشکلات در جویدن، تنفس، صحبت کردن یا ظاهر نامتناسب صورت مواجه هستند، می‌توانند از این جراحی بهره‌مند شوند.
چه مشکلاتی با جراحی فک قابل درمان است؟
مشکلات فک و صورت ممکن است به‌صورت مادرزادی یا در اثر آسیب‌های فیزیکی، رشد نامتناسب یا بیماری‌های خاص ایجاد شوند. مهم‌ترین مواردی که با جراحی فک قابل درمان هستند عبارت‌اند از:
جلو یا عقب بودن بیش‌ازحد فک پایین یا بالا
عدم تقارن در چهره یا فک‌ها
بایت نادرست مانند اوربایت (پیش‌آمدگی فک بالا)، آندربایت (پیش‌آمدگی فک پایین)، کراس‌بایت یا اپن‌بایت
مشکلات بلع، جویدن یا صحبت کردن ناشی از ساختار نادرست فک
اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) مانند درد، صدا دادن یا قفل شدن فک
خروپف یا مشکلات تنفسی مرتبط با ساختار فک
آسیب‌های ناشی از تصادف، سقوط یا ضربه به ناحیه صورت
انواع جراحی‌های فک و صورت
1. جراحی فک پایین
در این نوع جراحی، استخوان فک پایین بریده می‌شود تا به موقعیت مناسب‌تری جابجا گردد. برای این کار، برش‌هایی در داخل دهان ایجاد می‌شود تا ظاهر خارجی صورت بدون جای زخم باقی بماند. سپس استخوان با استفاده از صفحات تیتانیومی و پیچ‌های مخصوص در محل جدید تثبیت می‌شود
2. جراحی فک بالا
در صورت وجود مشکلاتی مانند عقب‌رفتگی فک بالا، لبخند لثه‌ای یا عدم هماهنگی بین فک‌ها، جراحی فک بالا انجام می‌شود. در این روش نیز استخوان فک بالا بریده و جابجا می‌شود تا تراز مناسبی با فک پایین پیدا کند.
3. جراحی چانه و گونه
برای افرادی که چانه‌ای عقب‌رفته یا گونه‌های تخت دارند، از جراحی‌های زیبایی چانه یا گونه استفاده می‌شود. این جراحی‌ها می‌توانند به‌صورت استفاده از پروتز یا تغییر استخوان انجام شوند تا فرم طبیعی‌تر و متناسب‌تری در صورت ایجاد گر
4. درمان شکستگی‌های فک و صورت
افرادی که دچار تصادف یا ضربه به صورت شده‌اند، ممکن است دچار شکستگی‌های فکی شوند. این نوع شکستگی‌ها نیاز به درمان اورژانسی دارد و در صورت عدم درمان صحیح، ممکن است باعث تغییر فرم صورت یا اختلال در عملکرد فک شود.
مراحل انجام جراحی فک
بررسی اولیه و مشاوره تخصصی
معاینه بالینی دقیق توسط متخصص
عکس‌برداری پانورامیک و سفالومتری
مدل‌سازی سه‌بعدی فک و دندان‌ها برای برنامه‌ریزی دقیق جراحی
درمان ارتودنسی قبل از جراحی
معمولاً بین ۶ تا ۱۸ ماه ارتودنسی برای تراز کردن دندان‌ها پیش از جراحی انجام می‌شود
انجام جراحی در بیمارستان یا مرکز جراحی
تحت بیهوشی عمومی
برش‌های داخل دهانی برای جابجایی استخوان
تثبیت استخوان با صفحات و پیچ مخصوص
مراقبت‌های بعد از جراحی و ادامه ارتودنسی
رژیم غذایی نرم
مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای ضد التهاب
فیزیوتراپی فک در صورت نیاز
ادامه درمان ارتودنسی برای نهایی کردن تراز دندان‌ها
مزایای جراحی فک
بهبود زیبایی صورت و افزایش تقارن چهره
اصلاح اختلالات گفتاری، تنفسی و جویدنی
درمان دردها و صداهای مفصل فک
افزایش کیفیت زندگی و اعتماد به نفس
تسهیل خواب با کیفیت بهتر در افرادی با آپنه خو
عوارض احتمالی جراحی فک
گرچه جراحی فک معمولاً با موفقیت بالا انجام می‌شود، اما ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد:
بی‌حسی موقت یا دائمی لب پایین یا زبان
درد یا ورم شدید پس از جراحی
بازگشت جزئی موقعیت فک به حالت اولیه
نیاز به جراحی مجدد در موارد خاص
سختی در باز کردن دهان در دوره بهبودی
چه کسانی کاندید مناسب برای جراحی فک هستند؟
افرادی با ناهنجاری‌های مادرزادی یا اکتسابی فک
افرادی که با درمان ارتودنسی به‌تنهایی بهبود نیافته‌اند
کسانی که مشکلات عملکردی در جویدن یا گفتار دارند
کسانی که از فرم چهره خود ناراضی هستند و قصد بهبود ظاهر دارند
افرادی با آسیب‌های شدید ناشی از ضربه به صورت
